Positioneringskussens

Het belang van goed positioneren

Met de juiste houding kan iemand meer ontspannen en minder problemen ervaren, zoals decubitus, pijn en ongemak, stress, angst en depressie. Het positioneren van cliënten is dan ook van groot belang. In deze nieuwsbrief vertellen we meer over het positioneren met positioneringskussens.

Het belang van positionering

Omdat een bedlegerig persoon vaak zelf niet in staat is om micro- en macrobewegingen uit te voeren is (her)positioneren erg belangrijk,. Goede positioneringskussens zijn hierin onmisbaar omdat ze verlichting geven en preventief werken. Door iemand met kussens in een juiste houding te (her)positioneren kan de persoon zich beter ontspannen en kunnen problemen als doorliggen (decubitus), pijn en ongemak, stress, angst en depressie voorkomen worden.

Wanneer positioneren?

Positioneringskussens worden ingezet ter ondersteuning van het lichaam en ter bescherming van lichaamsdelen in het geval dat iemand zelf niet in staat is om micro- en macrobewegingen uit te voeren.

Belangrijke risicofactoren voor doorliggen zijn: langdurige bedrust, beperkte mobiliteit, stadium 1 of al bestaande decubitus, verminderde doorbloeding, oedeem en/of verhoogde lichaamstemperatuur, slechte voedingsstatus, hoge leeftijd, slechte zintuiglijke waarneming en een algemene slechte gezondheidsstatus.

Druk – Voorkomen en verlichten

Het is algemeen bekend dat de ontwikkeling van decubitus kan worden voorkomen door druk weg te nemen van de risicoplek. Huidtemperatuur, het ontstaan van oedeem en verandering in de weefselconsistentie in relatie tot omringend weefsel moeten iedere keer goed worden geïnspecteerd. Ook wordt aanbevolen, mits de persoon in staat is dit aan te geven, te vragen naar gebieden van ongemak of pijn die kunnen worden toegeschreven aan decubitus.

Spasticiteit en contracturen – Profylactische ondersteuning

Bij een bedlegerig persoon met hersenletsel komt tevens vaak spasticiteit voor. Door middel van positioneringskussens kan de persoon in een houding, tegengesteld aan het spasticiteitspatroon worden geplaatst, om die spasticiteit onder controle te houden. Immobiliteit geeft al na een paar dagen zichtbaar nadelige gevolgen in spieren en gewrichten. Ook kunnen er pijnlijke contracturen ontstaan die de mobiliteit van de persoon belemmeren. Een ondersteunende en stabiele houding met kussens biedt comfort en rust hetgeen belangrijk is voor een goede revalidatie.

Ademhalingsproblemen – Vergroten van de ventilatie

Een bedlegerig persoon met ademhalingsproblemen moet goed worden gepositioneerd voor een ongestoorde ademhaling Meestal is dat 30° heffing in ruglig, maar om longontsteking te voorkomen is het belangrijk ook zijligging toe te passen. Dit geeft goede ventilatie in de long van de zijde die van de matras af is gericht. Wanneer dit niet lukt, bijvoorbeeld omdat men angstig is, kunnen AVT-posities met kussens een oplossing bieden.

Pijn – Verlichten en omsluiten

Een bedlegerig persoon heeft vaak pijn of is van streek, ten gevolge van trauma, contracturen, ischemie of oedeem, of ten gevolge van complicaties van een verminderde bloedstroom, zoals decubitus. Bij het (her)positioneren dient de verzorger goed de gezichtsuitdrukking van de immobiele persoon te observeren en te zorgen voor tekenen van welzijn voordat de herpositionering is voltooid – dit is tevens een belangrijke tool om te bepalen of het tijd is voor een andere, volgende positie. Het is ook mogelijk om pijn en ongemak te verminderen door middel van sensorische stimulatie: door het creëren van een omsloten nesthouding wordt het lichaamsbewustzijn vergroot door middel van de tastzin, en hierdoor zal het niveau van het stressverlagende hormoon oxytocine stijgen.

Angst en opwinding – Verhoog de ontspanning

Het ondersteunen van een persoon met positioneringskussens stimuleert de tastzin en vermindert angst, opwinding en woede, waardoor ook de dagelijkse samenwerking met de verzorger verbetert. Een helder lichaamsbewustzijn verhoogt de ontspanning, de focus en helderheid van het denken, geeft positieve energie en een rustig gevoel. Het is een optimaal therapeutisch hulpmiddel bij mensen die neigen naar zelfbeschadiging, met angstig of strijdlustig gedrag, of die sensorisch overprikkeld zijn en worden getriggerd door schijnbaar kleine stimuli in hun omgeving, b.v. onbedoelde of ongewenste aanraking.